Volendam wil zeggen: Vollendam. Zes eeuwen geleden kwam hier de E of IJe in de zee. Aan dit water was vier kilometer naar het noorden Edam of IJedam ontstaan. Het gebied, dat in Volendam nu nog De Meer heet is een verlaagd gebied ten opzichte van de omliggende bebouwing en fungeerde als havenmond voor Edam.
Toen Edam na 1357 een nieuwe en kortere west-oost verbinding van het Purmermeer naar de Zuiderzee groef, kon de oude havenmond “vol” of “dicht” worden gemaakt. Hier nu begint de historie van Volendam met het maken van een dam of afsluitdijk, waar zich naast de boeren weldra enkele vissers vestigden.
Op de voormalige Zuiderzee kon het geducht spoken. Door een dijkdoorbraak bij Katwoude in januari 1916 kwam een groot gedeelte van Noord-Holland boven het Noordzeekanaal onder water te staan. Aan het vrij binnenstromen van het water vanuit de Noordzee naar dat van de Zuiderzee, met alle gevolgen van dien, moest door de aanleg van een afsluitdijk een einde komen.
De dijk kwam er in 1932. Geprofeteerd werd, dat dit de genadeslag voor Volendam zou betekenen. De hardwerkende Volendamse vissers kenden evenwel heel goed het gezegde: “Als het getij verloopt, verzet men de bakens”. Het gevolg was, dat slechts een klein gedeelte van hen bleef varen.
Het overgrote deel van de bevolking verdient nu het dagelijks brood in de industrie en bouwnijverheid, waarbij watersport en toerisme ook niet onvermeld mogen blijven. Volendam was vijf eeuwen lang niet meer dan een vergeten vissersdorp aan de Zuiderzee. Het kan daardoor niet bogen op een grote rijkdom aan monumenten, doch door een haast volkomen isolement konden zich hier de oude gewoonten en de klederdrachten handhaven en werden die een monument op zich.
Hoewel de kom Volendam altijd deel heeft uitgemaakt van de gemeente, was de naam van de gemeente van zo omstreeks de 12e/13e eeuw af Edam.
Sinds 1900 is de kom Volendam echter enorm uitgebreid en de stad Edam in inwonertal ver voorbij gestreefd. In 1974 nam de gemeenteraad daarom het besluit tot naamswijziging. De Kroon keurde dit goed, waardoor de namen van de beide kommen aan elkaar werden gesmeed.
Vanaf 1 januari 1975 luidt de naam van de gemeente daarom: Edam-Volendam.
Volendam is daarnaast al jaren bekend om zijn voetbalclub en vele bekende muzikanten en koren.
Het Volendams Opera Koor is opgericht in 1951 en heeft al een grote bekendheid opgebouwd, zelfs internationaal. Ook op het lichtere genre heeft Volendam al grote namen voortgebracht, zoals The Cats, BZN, Jan Smit, Nick en Simon en de 3 J’s.
Onlangs is een heus programma gemaakt en uitgezonden op televisie speciaal over de zangkwaliteiten van de Volendammers. Wat toen opviel is dat ze vroeger aan het einde van elke regel een speciaal vibrato zongen, maar ook het enorme volume wat ze kunnen halen uit hun borstkas. De uitleg werd hieraan gegeven doordat men vroeger bij mist vooraan op de plecht met hun stem andere schepen moesten waarschuwen, hun volume moest ver te horen zijn of een groot bereik hebben over de zee.
U kunt het natuurlijk ook van dichtbij meemaken en genieten van de prachtige muziek dat bijvoorbeeld wekelijks op zondag in onze kerken is te beluisteren. Kom op de laatste zondag van juni naar de Volendammer Dag of sterker nog, nodig het Volendams Opera Koor uit dan kunt u genieten van het originele kostuum en het betere zangwerk.
